ISO 19011 to międzynarodowa norma opracowana przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) dotyczący audytów systemów zarządzania.
Jest ona przeznaczona dla organizacji, które pragną przeprowadzać skuteczne i efektywne audyty wewnętrzne oraz zewnętrzne swoich systemów zarządzania.
Podstawowe informacje
Celem ISO 19011 jest zapewnienie jasnych i spójnych wytycznych dotyczących audytów, które pomagają organizacjom w doskonaleniu ich procesów, identyfikowaniu obszarów do poprawy i monitorowaniu zgodności z wymaganiami normy. Norma ta ma zastosowanie do różnych rodzajów systemów zarządzania, takich jak ISO 9001 (zarządzanie jakością), ISO 14001 (zarządzanie środowiskowe), ISO 45001 (zarządzanie bezpieczeństwem i zdrowiem w pracy), IATF 16949 i wiele innych.
Dodatkowo obejmuje kluczowe zasady audytowania, różne rodzaje audytów (takie jak audyty wewnętrzne i zewnętrzne), oraz opiera się na podejściu opartym na ryzyku. Dostarcza również wskazówek dotyczących:
– planowania i przeprowadzania audytów,
– raportowania wyników,
– śledzenia działań naprawczych i zapobiegawczych,
– a także kompetencji i szkoleń dla audytorów.
Dzięki zastosowaniu ISO 19011 organizacje mogą skutecznie ocenić swoje systemy zarządzania, identyfikować obszary poprawy i działać w kierunku ciągłego doskonalenia. Pomaga również w budowaniu zaufania klientów, partnerów biznesowych i zainteresowanych stron poprzez zapewnienie wiarygodności i spójności przeprowadzanych audytów.
Zrozumienie Kluczowych Koncepcji ISO 19011
Aby móc efektywnie korzystać z tej normy, ważne jest zrozumienie kluczowych koncepcji w niej zawartych. Nie jest żadną tajemnicą, że powinny one stanowić fundament skutecznych audytów i być uwzględniane we wszystkich fazach procesu audytowego.
Oprócz wspomnianych wcześniej audytów wewnętrznych i zewnętrznych, ISO 19011 znajduje zastosowanie podczas zarządzania audytami pierwszej i drugiej strony. Oczywiście każdy rodzaj audytu ma swoje specyficzne cele i zakres działania, które należy uwzględnić podczas planowania i przeprowadzania audytów.
Podejście oparte na ryzyku
ISO 19011 wyraźnie też podkreśla znaczenie podejścia opartego na ryzyku podczas audytowania. Audytorzy powinni identyfikować i oceniać istotne ryzyka związane z systemem zarządzania, aby skoncentrować swoje działania na obszarach największego potencjalnego wpływu. Podejście oparte na ryzyku pomaga nam zapewnić, że audyty są skuteczne i mają istotny wpływ na doskonalenie systemów zarządzania.
Sam dokument dostarcza też szczegółowych wytycznych dotyczących planowania i przeprowadzania audytów. Dotyczą one m.in. ustalania celów audytu, wybierania zespołu audytowego, opracowywania programu audytu, zbierania dowodów, przeprowadzania wywiadów i oceniania zgodności. Ścisłe przestrzeganie tych wytycznych pomaga zapewnić skuteczne i spójne audyty systemów zarządzania.
A co ISO 19011 mówi na temat kompetencji audytorów?
Audytorzy powinni posiadać odpowiednie umiejętności, wiedzę i doświadczenie, aby skutecznie przeprowadzać audyty systemów zarządzania. Na przykład w celu przeprowadzania audytów systemu wg. standardu IATF 16949, zakres kompetencji jest zdefiniowany w wymaganiu 7.2.3. Odnosi się ono do Kompetencji Auditora Wewnętrznego.
Ważne jest również regularne doskonalenie kompetencji poprzez szkolenia, wewnętrzne, zewnętrzne warsztaty kalibracyjne lub rozwój zawodowy.
Zmiany w edycji z 2018
Norma ISO 19011:2018 została zaktualizowana (lipiec 2018 r.) z następującymi zmianami dotyczącymi drugiego wydania tej samej normy opublikowanej w 2011 r.:
– Dodano podejście oparte na ryzyku do zasad audytu
– Podstawowe terminy z ISO 9000:2015 są również używane w ISO 19011 z tym samym poziomem treści
– Rozszerzenie wytycznych dotyczących zarządzania programem audytów, w tym audytu ryzyko samego programu
– Rozszerzenie wytycznych dotyczących przeprowadzania audytu, w szczególności rozdziału – Planowanie audytu
– Rozszono ogólne wymagania kompetencyjne dla audytorów
– Dostosowano terminologię tak, aby odzwierciedlała proces, a nie przedmiot oraz zapewniono zgodność z normą ISO 9000
– Usunięto załącznik A aplikowany w ISO 19011:2011
– Wprowadzono aneks A dotyczącym planowania i przeprowadzania audytów (dawny aneks B)
Ponadto zespół redakcyjny dokonał poprawek w normie ISO.
Korzyści z Zastosowania Wymagań ISO 19011
Norma ta, dzięki dostarczeniu szczegółowych wytycznych dotyczących planowania, przeprowadzania i raportowania audytów może pozytywnie wpłynąć na wzrost efektywności audytów.
ISO 19011 pomaga też organizacjom w doskonaleniu systemów zarządzania poprzez identyfikację obszarów do poprawy i ocenę skuteczności działań. Audyty przeprowadzane zgodnie z wymaganiami pozwalają na lepsze zrozumienie stanu systemu zarządzania i wprowadzenie niezbędnych usprawnień. Nie można też zapomnieć o wpływie na budowanie zaufania klientów i partnerów biznesowych. Wiarygodność audytów i zgodność z międzynarodowymi standardami wzbudzają pewność w stosunku do jakości i stanowią atut przewagi konkurencyjnej na wymagającym rynku.
Dariusz Kowalczyk
